De Heldenroute

We nemen route lokaal als we Frankrijk in rijden. Zo tuffelen we langs vele dorpjes in Noord Frankrijk, de Somme waar duizenden jongemannen zijn gesneuveld in de eerste en de tweede beide wereldoorlogen.

Het is gruwelijk indrukwekkend al die begraafplaatsen, die wij bij toeval zien ‘en route’. Zo bewust waren wij ons niet van de gruwelen die hier hebben plaatsgevonden. Gruwelen voor onze vrijheid. Wij zien er tientallen het blijken er duizenden te zijn, de begraafplaatsen. Het raakt, we worden er stil van. We stoppen bij een erebegraafplaats en gaan kijken. Op de graven staan de leeftijden 19, 18, 21 en soms net 30. Nog amper een eigen leven begonnen. Als ik het nazoek zijn er in een zomer in 1916 in de Eerste Wereldoorlog 1,2 miljoen, miljoen jongens vooral infanterie gesneuveld, ongelooflijk zo veel.
Uit de hele wereld Canada, Amerika, Polen, Marokko Schotland, Denemarken, Engeland zelf India. Ik realiseer me dat je in die tijd nog weken moest varen om in Europa aan te komen. Sommigen waren al in de eerste week van het offensief dood. Dat alles voor enkele meters voortgang. Gesneuveld voor onze veiligheid en vrede. Het drukt ineens op mijn schouders. Zouden wij dat nu nog doen voor volkeren zo ver weg?

In een veld staat uitgemeten met kleine witte kruisjes wie waar is dood gegaan. Pfzovelen op enkele vierkante meters. Als je het laat indalen: vies, zware bepakking, ellendig klemmende kistjes aan de voeten, hongerig? Geweren die in de hectiek weigeren te werken. Zware kisten en munitie mee. Je maten, zijn ze dat al in een paar weken? Vallen om je heen neer. Gewond, dood. De druk van de overwinning en vrede op je schouders. Verwachtingen van ouders, officieren… Dat is wat ik ervaar als we hier rijden door de verder ontzettend mooie heuvels met bomen in oranje, gouden en rode herfsttooi. Ontzettend mooi. Rauw is het verschil. Velden met stapels gerooide suikerbieten. En ons irritant afsnijdende ongeduldige Franse chauffeurs, die je weer terug brengen naar de realiteit van vandaag.

Na de mooie heuvels van de Somme. Na Arras passeren we Albert en overnachten we in Beauvais. We bezoeken de enorme Kathedraal bij nacht.

De dag erna rijden we verder door de groene dalen. Normandië heeft opvallend mooie vakwerkhuizen, inderdaad net alsof je in Noorwegen rondrijdt. Een ander stukje Frankrijk. Ondertussen regent het gestaag door, bleh waar is de zon? De volgende dag is het ook gaan stormen een prima dag voor een museumbezoek. In Caen bezoeken we het museum van de vrede, om in de sfeer van de week te blijven. Indrukwekkend mooi opgezet met precieze informatie in de tijd uitgezet, beelden en materiaal over beide Wereldoorlogen en de koude oorlog. We bezoeken een originele bunker en na een paar uur zitten we vol en verlaten we het museum.

De volgende ochtend rijden we naar de stranden waar de geallieerden te land zijn gekomen om Europa te gaan bevrijden. We bezoeken vier bunkers met daarin het afweergeschut nog aanwezig. Dan gaan we door naar het strand. Het uitzicht is fenomenaal. In de baai verderop bij Gold Beach liggen nog de enorme platformen die zijn meegesleept om bruggen van te maken om al het materiaal aan land te brengen. Het zijn er ruim tien. Schots en scheef liggen ze in de baai. Gedenktekens uit het verleden, die als grote rotsen overgenomen zijn door de vogels en dienst doen als veilige haven. Jammer dat het zo enorm stormt want het zou een geweldige vliegplek zijn.