Voedselbos

Het klinkt me super aantrekkelijk in de oren en past helemaal bij mijn ecologische ambities. Er wordt geplant en daarna eindeloos geoogst: zaden, bloemen, scheuten, knoppen, knollen, noten, appels, peren en pruimen; het fruit valt nog net niet vanzelf van de bomen. Welkom in het paradijs van luie boeren met een voedselbos!

Wat is een voedselbos?

Hoe kan ik ons paradijs creëren? Op onderzoek ontdek ik voedselbos.com en een artikel in de correspondent. Een voedselbos is een bos met daarin allerlei bomen, struiken en planten die vruchten en gewassen opleveren. Het is mogelijk ons basisvoedsel te produceren in agrarische ecosystemen, die het milieu en de biodiversiteit verbeteren. In een goed ontworpen agrarisch systeem met goeddeels meerjarige gewassen (vaste planten) kun je een grote variatie aan calorieën, eiwitten en vetten per hectare produceren. Bij voedsel verbouwen in Nederland is er meestal sprake van mono teelt of wisselteelt over de jaren heen. In de natuur vind je geen monoculturen, die zouden niet overleven. Groot voordeel van een voedselbos is dat het niet steeds opnieuw hoeft te worden aangeplant. Ook voorkomt het erosie, legt CO2 vast in de bodem en zorgt voor groeiende bodemvruchtbaarheid. Voor mij ook belangrijk is dat het beheerd kan worden zonder eindeloos geploeter. Yes word er al helemaal blij van!

Dromen van ons landje

 
Ik stel me zo voor dat we dan door een hek lopen dat vanzelf dichtslaat en diverse paadjes langs de verschillende bomen lopen. Hier een appel, daar een peer, een kiwi, een kastanje. Iets verderop een kwispel met een venkelstruik. Overal bosjes met bloemen en bloeiende struiken in de zomer. Een veldje met wortels, aardappels, prei, courgettes en aubergines. Misschien ook nog wel doperwten. Een paar kippen en een geit lopen er vrij rond. Het hele jaar door op verschillende momenten is het mogelijk te oogsten. Niet alles want de vogeltjes vliegen je om de oren en de insecten komen tot hun recht. Ze beschermen de gewassen door luizen en rupsen te vangen voor hun jongen. Eieren zoeken doe we niet alleen met Pasen?

Permacultuur en agro-ecologie

Waarom geen moestuin en kies ik voor permacultuur? Een van de sleutels tot succes en efficiëntie bij permacultuur is het omlaagbrengen van de inputs (arbeid, spuitmiddelen, onkosten) door veerkracht in te bouwen. Dat kan door een ontwerp te maken waarin je meer met de natuur meewerkt in plaats van er tegenin. Voordeel van het kweken van voedsel in een biodivers ecosysteem is dat de opbrengst hoger is dan in bijvoorbeeld een moestuin met een teeltlaag. Kennis van ecologie?(hoe de natuur werkt) is onontbeerlijk bij het ontwerpen van een voedselbos. Je kan niet zomaar aanplanten wat je wil, dan kan het een fiasco worden. Je moet het landschap kunnen lezen, begrijpen wat de functies zijn van verschillende soorten binnen het ecosysteem. Daarvoor is het ontwerpsysteem permacultuur ontwikkeld waar ik me in aan het verdiepen ben, en dat is best taaie stof!

Het voedselbos heeft zijn wortels in een wetenschappelijke stroming die ecologie integreert in de landbouw: de agro-ecologie. Pablo Tittonell, voormalig hoogleraar Ecologie van voedselsystemen aan Wageningen UR, is voorvechter van deze wijze van landbouw. En noemt het voedselbos in een TEDx Talk als belangrijke uitingsvorm. Waarom dat zo geweldig is? Omdat het de biodiversiteit bevordert.

De aankoop

Om dromen te realiseren heb je wel land nodig. We hebben het geluk om een stuk land van bijna 5000 meter aan te kunnen kopen achter ons huis. Mooi omsloten, letterlijk door sloten. We kunnen aan de slag. Al snel blijkt dat we eerst ook aan wat eisen van de omgeving moeten voldoen, zoals het dreggen van de sloten. De boetes van het Hoogheemraadschap zijn niet mals als dat niet gebeurd. Ook blijken de wilde bramen het landje te overwoekeren en zit struikgewas volgens mijn nieuwe bijbel de diversiteit in de weg. Goed management van biodiversiteit in een voedselbos blijkt van groot belang. Het opzetten van een permacultuursysteem kost een paar jaar tijd en vraagt om een goede basis.

We zijn aan de slag!